III. ДИСКУРЗИВНИТЕ ПРАВИЛА НА ИГРАТА (ПАРАДОКСОТ НА ЧИТАЊЕТО) | ХИПЕРТЕКСТУАЛНИ ДИЈАЛОЗИ, 2004

Да се размислува за јазикот денес, значи да се сфати дека ка не постои ништо надвор од него, дека сме ние само негови субјекти, дека сме му подредени како и на несвесното кое сами го создаваме.

Пишувам за да не полудам, велеше некогаш Батај,но јас пишувам затоа што сум схизофрена, затоа што чувствувам неодоллива потреба да правам нешто обратно од намерата да го изразам, прецизно и точно, она што го мислам, затоа што умирам од желба да ги разбуричкам структурите на соствениот јазик, да го обзнанам молкот на мртвите богови - туѓите гласови во моето писмо. Тие се оно „креативен вишок", оно парергон ко му дава смисла на мојот говор. Затоа можеби, отсекогаш ми изгледало бесмислено игнорирањето на неизреченото во јазикот: како да е тоа некаков порочен круг кој jа потценува магијата на зборот. Но, токму тоа, „ускратеното", она отсутното, jа одредува сферата на беззборовноста, jа претвора во неизречливо чиста моќ, оти како велеше Адорно (Theodor Wiesengrund Adomo), само интензивната насоченост на зборовите кон она што најдлабоко занемело во нас, ги отвора портите на креативното. Затоа моето исказно поле е постоjaнo активно: тоа никогаш не спие - ги бара пукнатинките низ кон го остварува своето неосетно изнурнување.

Порано верував дека литературата е историја на автори и на дела. Денес знам дека е таа историја на читатели, историја на реципиенти кои одбиле да jа играат улогата на пасивни филолози од стар ков и прифатиле да бидат активни чинители во процесот на рецепцијата, оти немаат тие желба да го задржат текстот, туку да jа живеат неговата плуларност, да ja видат моќта на неговите означувања, приодите кон неговите значења. И не бараме веќе одговори од текстот; сега тој очекува од нас да ги пополниме неговите празнини, да се однесуваме кон него како кон прочитан текст. Затоа лесно прифаќам дека тој е една специфична динамична структура која постои само во процесот на читањето, во процесот на различните читања кои оперираат со неговите маргини, кои создаваат нови текстови - производи на еден схизо-јазик кој разградува, декомпонира, врши сексуализација. Зарем ваквите и слични психосоматски гледишта не го означија крајот на праволиниската, хомогенизирачка и моносемична идеологија, зарем тие не беа оние кои го трасираа патот кон ерогената топографија на текстот, кон Бартовото l'écriture? И може ли тоа да се именува поинаку, освен како литература, не затворена или ограничена, туку литература коа ги надминала постоечките правила и норми?

Опседната од моќта на текстуалношо производство, jа менувам лесно својата теориска диоптрија. Сакам да го разберам самолегитимирачкиот статус на литературата, да ги следам трагите на текстовите кои покажале свест за соствената позиција, за кодот кој ги организирал како дво-текст: текст и коментар. Но, прашањето за трагите, не смее да ми стане поважно од прашањето за пресеците и границите, од она за преобразбите, прекршувањата и мутациите, оти, токму тие ме водат кон говорот на замолченнот глас - кон „неговата бела трага која, за среќа, може и да се одгатнува", вели Фуко (1998; 11). Ако е така, тогаш дали сум подготвена да сфатам дека од другата страна на текстот, секогаш постои едно скриено потекло, ,толку скриено и толку изворно што, само по себе, никогаш не може да биде досегнато" (1998; 29)? Дали сум навистина подготвена да расправам за текстовите како дискурси во настанување, за просторот на нивните корелации без кои тешко може да се замисли денешната уметност?

Сето време говорам за текстови, но го имам предвид гласот на Другиот како писмо. Ги барам во него нескротливите и непредвидливи моќи на Бахтиновиот дијалогизам. Но, да се говори за дијалогизмот, а да не се практицира, макар и во најскромна форма, значи да се нема слух за неговото историско значење. Во такви околност, подобро е човек да отстапи пред искрените намери на некои полибералии и поалтернативни умови, подготвени да го прифатат ризикот од исчезнувањето на личниот идентитет, оти да не заборавиме, двогласноста беше таа со која го пречекоривме писменото фиксиране на текстот. Само со неа текстовите станаа повеќејазични и хибридни. Можеби затоа француската семиотичарка (од бугарско потекло) Јулија Крстева покажа амбивалентен однос кон постоењето на субјектот. Таа веруваше дека писателот „како пишувачки субјект" се „вметнува" во текстот откривајќи го на тој начин своето постоење како некој Друг и различен, чиј идентитет едноставно преминал од некој претходен корпус. Тоа покажува дека писателот е најпрвин читател на текстови, дека пишувањто е секогаш само повшорно пишуванье, безгранично враќане кон постапката со која се пронаоѓаат туѓи зборови во зборот, туѓи текстови во текстот, едно бескрајно плетење на испресечените текстуалки нишки. Така, со помош на диајлогизмот кој му остана верен на пишувањето писателот можеше да се подели: на „автор" (субјект на искажувањето) и на „пишувачки субјект" (субјект на искажаното), заправо да се сведе на шифра, да се преобрази пред кодот: да се преобрази во празен простор, во отсуство кое на структурата и допушта да биде.